ZCP czyli Zorganizowana Część Przedsiębiorstwa to wyodrębniona i samodzielnie funkcjonująca część przedsiębiorstwa, posiadająca zdolność prawną. ZCP może posiadać aktywa, zobowiązania oraz prowadzić działalność gospodarczą, a jej wycena może być dokonywana niezależnie od pozostałej części przedsiębiorstwa.

Najczęściej wykonuje się wycenę ZCP ze względu na podział przedsiębiorstwa. Kodeks spółek handlowych dopuszcza wiele sposobów dokonywania podziału spółek kapitałowych. Jednak każdy podział wymaga sporządzenia planu podziału, w tym wyceny majątku dzielonego przedsiębiorstwa, oraz ustalenia stosunku wymiany akcji lub udziałów spółki dzielonej na akcje/udziały spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. W każdym z wyżej wymienionych przypadków konieczna jest wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wycena Zorganizowanej Części Przedsiębiorstwa (ZCP) przy sprzedaży to proces określenia wartości tej wydzielonej części przedsiębiorstwa, która ma zostać oddzielnie sprzedana. Wycena ZCP przy sprzedaży ma na celu ustalenie odpowiedniej ceny za tę część przedsiębiorstwa, która uwzględnia zarówno jego aktywa, zobowiązania, przepływy pieniężne, jak i perspektywy rozwoju. Wycena ta pozwala na wyznaczenie realistycznej wartości ZCP, co ułatwia negocjacje między sprzedającym a potencjalnym nabywcą.

Zgodnie z art. 4a pkt 4 ustawy o CIT art. 5a pkt 4 ustawy o PIT art. 2 ust. 27e ustawy o VAT zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Specyfiką zespołu tych składników jest możliwość samodzielnego realizowania określonych zadań i czynności.

Z kolei uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 czerwca 2008 r. III CZP 45/08 wskazuje, że zorganizowana część przedsiębiorstwa jest jednostką, posiadającą następujące cechy:

• Wchodzi w skład przedsiębiorstwa,
• Stanowi organizacyjnie wyodrębniony kompleks elementów materialnych i niematerialnych (przy czym o organizacyjnym wyodrębnieniu może stanowić położenie, odrębny system organizacyjny, inny rodzaj zadań gospodarczych wykonywanych przez tę jednostkę lub samodzielne sporządzanie bilansu),
• ww. składniki są powiązane w sposób funkcjonalny, czyli mają one zdolność do realizacji określonych zadań gospodarczych.

Różnica między wyceną przedsiębiorstwa a wyceną Zorganizowanej Części Przedsiębiorstwa (ZCP) polega na zakresie oraz skali analizy. Wycena przedsiębiorstwa obejmuje całą firmę jako jednostkę ekonomiczną, uwzględniając wszystkie jej aktywa, zobowiązania, przepływy pieniężne i perspektywy rozwoju. Natomiast wycena ZCP koncentruje się tylko na odrębnej, wydzielonej części przedsiębiorstwa, traktując ją jako oddzielną jednostkę, która może być samodzielnie wyceniana, sprzedawana lub podlegać innej transakcji. W ten sposób, wycena ZCP pozwala na bardziej precyzyjne oszacowanie wartości konkretnej części przedsiębiorstwa, bez uwzględniania innych czynników, które wpływają na wycenę całego przedsiębiorstwa.

Specyfika wyceny Zorganizowanej Części Przedsiębiorstwa (ZCP) wynika z tego, że analiza skupia się na określeniu wartości konkretnej i wydzielonej części przedsiębiorstwa, nie biorąc pod uwagę reszty firmy. Często wymaga to bardziej szczegółowych danych oraz dostępu do wewnętrznych informacji dotyczących ZCP, co sprawia, że wycena jest bardziej precyzyjna i dostosowana do konkretnych potrzeb transakcji.

Wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa na potrzeby aportu uwzględnia dochody, aktywa, perspektywy wzrostu oraz ryzyka. Metody mogą obejmować zdyskontowane przepływy pieniężne, porównanie do analogicznych transakcji oraz wycenę aktywów netto. Analiza finansowa, prognozy rynkowe i ocena zarządzania są kluczowe. Więcej w artykule pod linkiem: Wycena aportu – jak wnieść wkład niepieniężny do spółki.