Wycena przedsiębiorstwa - funkcje wyceny oraz cel wyceny przedsiębiorstwa
Wycena przedsiębiorstwa polega na oszacowaniu wartości firmy przy użyciu różnych metod i technik analitycznych. Wycena dostarcza niezbędnych informacji o aktualnym stanie finansowym przedsiębiorstwa, umożliwiając jego właścicielom i zarządom podejmowanie świadomych decyzji. Jest istotna w kontekście różnorodnych transakcji biznesowych i relacji zewnętrznych, gdzie precyzyjne określenie wartości firmy jest niezbędne. Przy sporządzaniu wyceny firmy kluczowe jest uwzględnienie celu oraz funkcji, jakie ma ona spełniać, ponieważ determinuje to wybór odpowiednich metod i narzędzi analitycznych. Cel wyceny, taki jak przygotowanie do sprzedaży czy ocena efektywności, wpływa na sposób interpretacji danych finansowych oraz prognoz rynkowych. Właściwe zrozumienie funkcji wyceny pozwala na precyzyjne dostosowanie procesu do specyficznych potrzeb i warunków danego przedsiębiorstwa, co zwiększa jego użyteczność i wiarygodność.
Cel wyceny przedsiębiorstwa
Ogólne Zasady Wyceny Przedsiębiorstw sporządzone przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców majątkowych wskazują cele przedmiotu wyceny, czyli przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub udziału w przedsiębiorstwie. Wycenę przeprowadza się między innymi na potrzeby:
- Kupna lub sprzedaży – Wycena przedsiębiorstwa pomaga ustalić cenę transakcji między sprzedającym a kupującym.
- Postępowania układowego, upadłościowego lub likwidacji – Wartość przedsiębiorstwa jest kluczowa w procesach restrukturyzacyjnych i likwidacyjnych.
- Łączenia lub podziału przedsiębiorstw – Precyzyjna wycena jest niezbędna do prawidłowego przeprowadzenia fuzji czy podziału firm.
- Podwyższania kapitału lub umarzania akcji i udziałów – Wycena jest używana do określenia wartości emisji nowych akcji lub udziałów oraz ich umorzenia.
- Określenie wartości aktywów posiadanych przez fundusze – Fundusze inwestycyjne i emerytalne potrzebują regularnej wyceny aktywów, aby rzetelnie raportować ich wartość.
- Postępowań cywilnoprawnych – Wartość przedsiębiorstwa może być kluczowa w rozstrzyganiu sporów sądowych.
- Podatkowe – Wycena służy do celów podatkowych, takich jak ustalenie podstawy opodatkowania.
- Sprawozdawczości finansowej – Firmy muszą regularnie wyceniać swoje aktywa i pasywa do celów raportowania finansowego.
- Weryfikacji zdolności kredytowej i zabezpieczenia kredytu – Banki i inne instytucje finansowe wymagają wyceny przedsiębiorstwa przy udzielaniu kredytów.
- Ubezpieczenia – Wycena jest potrzebna do ustalenia wartości ubezpieczenia przedsiębiorstwa.
- Odszkodowania – Wartość przedsiębiorstwa może być potrzebna do ustalenia wysokości odszkodowania.
- Kontroli wartości kapitału zaangażowanego przez właściciela w przedsiębiorstwo – Właściciele muszą znać wartość swojego kapitału zainwestowanego w firmę.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się również wskazanie innego celu wyceny niż wymienione powyżej, pod warunkiem przedstawienia stosownego wyjaśnienia. Na przykład dokonuje się sporządzenia wyceny w przypadku emisji obligacji korporacyjnych na potrzeby ustanowienia zabezpieczenia. Określenie celu wyceny jest nieodłącznym etapem procesu wyceny przedsiębiorstwa.
Funkcje wyceny przedsiębiorstw
Przytoczone zasady definiują również funkcje wyceny. Do podstawowych funkcji wyceny zalicza się:
- Funkcja doradcza (decyzyjna) – Polega na dostarczeniu niezbędnych informacji w związku z zamierzonymi transakcjami kapitałowymi oraz innymi decyzjami zarządczymi, co pozwala na podejmowanie świadomych i przemyślanych decyzji.
- Funkcja argumentacyjna – Ma na celu dostarczenie informacji o przedsiębiorstwie i jego wartości, które mogą wzmacniać siłę przetargową jednej ze stron w prowadzonych negocjacjach, pomagając osiągnąć korzystne warunki umowy.
- Funkcja mediacyjna – Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących wartości przedsiębiorstwa w przypadku transakcji kapitałowych, gdzie opinie stron na temat wartości są rozbieżne, wspierając tym samym proces negocjacji i osiągnięcie porozumienia.
- Funkcja zabezpieczająca – Służy dostarczeniu informacji dotyczących wartości przedsiębiorstwa w celu zabezpieczenia się przed negatywnymi skutkami sporów na tle wartości, co jest szczególnie istotne w kontekście ryzyka finansowego i prawnego.
- Funkcja informacyjna – Polega na dostarczeniu uzyskanych w procesie wyceny informacji dla potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem, co umożliwia bieżące monitorowanie jego kondycji finansowej i strategiczne planowanie przyszłych działań.
Założenia wyceny firmy
Wycena przedsiębiorstwa konstruowana jest również na bazie konkretnych założeń, które definiują sposób jej przeprowadzania, a także dobór metody wyceny.
- Założenia kontynuacji działalności
- Przyjmuje się, że wyceniane przedsiębiorstwo dysponuje zorganizowanym, zdolnym do generowania dochodu zespołem aktywów i zasobów ludzkich.
- Nie występuje bezpośrednie zagrożenie zaprzestania działalności.
- Założenia likwidacji działalności w sytuacji nieprzymusowej
- Przyjmuje się, że aktywa są sprzedawane w rozsądnym przedziale czasu.
- Celem jest uzyskanie możliwie najwyższych wpływów z ich sprzedaży.
- Założenia likwidacji działalności w sytuacji przymusowej
- Przyjmuje się, że aktywa są sprzedawane w możliwie najkrótszym czasie.
- Szybka sprzedaż często powoduje uzyskanie niższych wpływów niż w sytuacji nieprzymusowej.
- Założenia likwidacji zbędnych aktywów
- Przyjmuje się, że sprzedawana jest zorganizowana część mienia wchodząca w skład majątku przedsiębiorstwa.
Każde z tych założeń ma istotny wpływ na ocenę wartości firmy i jest dostosowane do specyficznych okoliczności oraz celów wyceny, które mogą być skrajnie różne od pozyskania inwestora do wyceny przedsiębiorstwa w postępowaniu komorniczym.
Raport z wyceny wartości przedsiębiorstwa
Raport z wyceny spółki jest wykorzystywany do różnorodnych celów biznesowych i finansowych. Służy jako narzędzie wsparcia w procesach podejmowania decyzji zarządczych, takich jak kupno lub sprzedaż firmy, fuzje i przejęcia, oraz restrukturyzacja przedsiębiorstwa. Przeprowadza się również wycenę przedsiębiorstw rodzinnych na potrzeby sukcesji w firmie albo wycenę przedsiębiorstwa dla potrzeb spadku. Jest niezbędny podczas negocjacji, dostarczając obiektywnych danych, które mogą wzmocnić pozycję negocjacyjną jednej ze stron, co dostarcza wycena spółki w przypadku konfliktu wspólników w spółce z o.o. Raport ten jest również wykorzystywany w celach podatkowych i sprawozdawczości finansowej, umożliwiając dokładne oszacowanie wartości aktywów. Ponadto, jest istotny przy ocenie zdolności kredytowej oraz jako zabezpieczenie kredytów, a także w procesach likwidacyjnych i upadłościowych, gdzie precyzyjna wycena aktywów ma kluczowe znaczenie. W razie braku możliwości przeprowadzenia pełnej wyceny możliwe jest przeprowadzenie uproszczonej wyceny przedsiębiorstwa bądź kalkulacji wartości przedsiębiorstwa.
| Element raportu | Opis |
|---|---|
| Cel wyceny | Określenie specyficznego celu, dla którego przeprowadzana jest wycena przedsiębiorstwa (np. kupno/sprzedaż, likwidacja, fuzja, podział, itp.). |
| Funkcje wyceny | Opis funkcji, które wycena ma spełniać (doradcza, argumentacyjna, mediacyjna, zabezpieczająca, informacyjna). |
| Założenia wyceny | Szczegółowe założenia przyjęte na potrzeby wyceny (kontynuacja działalności, likwidacja działalności w sytuacji nieprzymusowej/przymusowej, itp.). |
| Data wyceny | Dokładna data, na którą została przeprowadzona wycena. |
| Opis wykorzystywanych metod | Szczegółowy opis metod i technik analitycznych użytych do oszacowania wartości przedsiębiorstwa (np. metoda dochodowa, metoda majątkowa, itp.). |
| Podpis wyceniającego | Podpis osoby odpowiedzialnej za sporządzenie wyceny, potwierdzający autentyczność i rzetelność raportu. |
Autor: Mateusz Laska
- Biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie z zakresu wyceny przedsiębiorstw
- Doradca Inwestycyjny nr 570
- Makler Papierów Wartościowych nr 2931
Od 2014 Makler Papierów Wartościowych o licencji nr 2931, od 2016 Doradca Inwestycyjny o licencji nr 570.
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną.
W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw.
Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.
