Wycena działalności gospodarczej - jak wycenić przedsiębiorstwo
Spis treści
- 1 Wycena działalności gospodarczej - jak wycenić przedsiębiorstwo
- 1.1 Przedsiębiorstwo jako działalność gospodarcza jdg albo spółka
- 1.2 Ewidencja księgowa w firmie jednoosobowej
- 1.3 Księga przychodów i rozchodów (KPiR)
- 1.4 Wycena działalności gospodarczej wymaga korekt przychodów i kosztów:
- 1.5 Wycena wartości firmy jednoosobowej – wpływ ewidencji księgowej
- 1.6 Jak wycenić jednoosobową działalność gospodarczą – korekty
- 1.7 Metody wyceny działalności gospodarczej - jak dokonać wyceny JDG
- 1.8 Podsumowanie - wycena jednoosobowej działalności gospodarczej a wycena spółki
Pomiędzy spółką a działalnością gospodarczą występują różnice, które wpływają na wycenę. Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej każdorazowo dostosowywana jest do jej specyfiki.
Przedsiębiorstwo jako działalność gospodarcza jdg albo spółka
Najważniejszą zmienną, która ma wpływ na wycenę jednoosobowej działalności gospodarczej w porównaniu do dużej firmy to sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Niniejszy artykuł skupia się na wycenie podmiotów z grupy tzw. mikro przedsiębiorstw, które nie prowadzą pełnej rachunkowości a podatkową książkę przychodów i rozchodów, czyli osiągają obroty mniejsze niż 2 mln euro, ze szczególnym naciskiem na jednoosobowe działalności gospodarcze.
Ewidencja księgowa w firmie jednoosobowej
Dwa najczęściej wykorzystywane sposoby prowadzenia ewidencji księgowej to:
- Księga przychodów i rozchodów (KPiR),
- Księgi rachunkowe.
Księga przychodów i rozchodów (KPiR)
Podatkowa księga przychodów i rozchodów (KPiR) jest bardzo uproszczoną metodą prowadzenia ewidencji księgowej.
Ze względu na uproszczenia związane z KPiR, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej korzystającej z tej formy księgowości jest zazwyczaj trudniejsza niż wycena przedsiębiorstwa, które prowadzi pełne księgi rachunkowe.
Uproszczenia wynikające z KPiR odnoszą się do:
- KPiR ogólnie ewidencjonuje przychody i koszty
- występują w niej ograniczone informacje dotyczące majątku przedsiębiorstwa
Z uwagi na powyższe, ilość pracy potrzebnej do wykonania wyceny JDG zwiększa się w porównaniu do wyceny spółki prowadzącej pełną księgowość.
Wycena działalności gospodarczej wymaga korekt przychodów i kosztów:
Podstawowym elementem KPiR jest zestawienie przychodów i kosztów firmy jednoosobowej. Brakuje szczegółowego rozróżnienia działalności operacyjnej – kosztów operacyjnych i nieoperacyjnych.
W KPiR występuje dochód, stąd brak jest również rozróżnienia na zysk operacyjny czy zysk przed kosztami finansowymi.
Dochód powstaje po odjęciu wszystkich kosztów od wszystkich przychodów, co jest jednym z uproszczeń.
Oznacza to, że „wynagrodzenie przedsiębiorcy” nie stanowi kosztu wynagrodzeń firmy jednoosobowej, ale jest częścią jej zysków. Wiąże się z tym konieczność korekt w procesie wyceny, o których w dalszej części artykułu.
W przypadku wyceny należy również pamiętać, że opodatkowany jest dochód przedsiębiorcy a nie zysk brutto przedsiębiorstwa.
Wycena wartości firmy jednoosobowej – wpływ ewidencji księgowej
Forma księgowości bezpośrednio przekłada się na sposób wyceny działalności gospodarczej. Przed przystąpieniem do wyceny należy dokonać stosownych dostosowań.
| Kwestia | Opis |
|---|---|
| Księga przychodów i rozchodów | Zawiera niekompletne informacje o majątku jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG). |
| Majątek firmy jednoosobowej | Dane dotyczą środków trwałych i ich amortyzacji, ale brak jest danych o gotówce, należnościach czy zapasach. |
| Brak wyodrębnienia zobowiązań | Nie ma wyodrębnienia zobowiązań handlowych, kredytów czy pożyczek. |
| Ograniczenia KPiR | KPiR nie pozwala na formalne określenie składników przedsiębiorstwa jednoosobowej firmy. |
| Identyfikacja elementów przedsiębiorstwa | Przy wycenie działalności gospodarczej (jednoosobowej firmy) należy zidentyfikować wszystkie elementy przedsiębiorstwa. |
| Oświadczenie właściciela | Właściciel przedsiębiorstwa oświadcza, co wchodzi w skład jego majątku. |
| Zbieranie informacji o majątku | Zbierane są szczegółowe informacje o składnikach majątku wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej. |
| Informacje o finansowaniu | Zbierane są informacje również o sposobie finansowania firmy i przepływach gotówkowych. |
| Bilans pro-forma | W razie potrzeby, na podstawie informacji od przedsiębiorstwa, wyceniający tworzy bilans pro-forma. |
| Zestawienie przychodów i kosztów | Aby oszacować wartość firmy, przygotowywane jest szczegółowe zestawienie przychodów i kosztów. |
Bez względu na prowadzenie księgowości realizuje się wycenę przedsiębiorstwa. Można również przeprowadzić wycenę zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo według Kodeksu Cywilnego to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak wycenić jednoosobową działalność gospodarczą – korekty
W związku z uproszczoną forma prowadzenia księgowości niezbędne jest przeprowadzenie szeregu korekt. Poniżej zostały zaprezentowane wybrane:
- Najważniejsza korekta dotyczy wynagrodzenia właściciela, które powinno się znaleźć w kosztach firmy. Na przykład przy przeprowadzaniu wyceny na potrzeby transakcji, należy uwzględnić wynagrodzenie rynkowe osoby, która wystąpi w roki kierownika i będzie wynagrodzenie pobierać. Nabywca firmy osiągnie niższy zysk niż „na papierze”, gdyż będzie musiał albo sam zarządzać firmą, albo zatrudnić odpowiednią osobę na jego miejsce. Z tego względu należy skorygować zysk JDG biorąc pod uwagę dodatkowe wynagrodzenie. Kolejny element to przedstawienie wyniku finansowego z uwzględnieniem odpowiedniego podatku dochodowego.
- Należy urealnić koszt wynagrodzeń, które występują w przedsiębiorstwie
- Należy również wziąć pod uwagę oddzielenie majątku firmy od majątku jej właściciela. Granica między majątkiem firmowym a prywatnym bywa płynna. Często zdarza się, że sprzęt, narzędzia, urządzenia, a nawet części budynków należące do właściciela są wykorzystywane w działalności firmy. Również majątek firmy, taki jak samochód, może być używany do celów prywatnych obok działalności gospodarczej.
- Należy zweryfikować dochodowość działalności gospodarczej. Najczęstsze korekty dotyczą:
*niezarejestrowanego obrotu;
*wykazywanie kosztów niezwiązanych z prowadzoną działalnością
*brak wykazywania kosztów związanych z wykorzystywaniem majątku prywatnego do prowadzenia działalności
*brak ujmowania wynagrodzenia właściciela
*zaniżenia faktycznych wynagrodzeń.
- Niejednokrotnie zdarza się, że koszty wykorzystania własnego majątku nie są zaliczane do kosztów prowadzenia działalności. Dotyczy to nie tylko działalności gospodarczych, ale także wielu spółek kapitałowych. Te same koszty potrzebne do prowadzenia działalności w przypadku zmiany właściciela muszą dalej być ponoszone, ale prywatny majątek poprzedniego właściciela nie będzie już wykorzystywany do prowadzenia działalności. Koszty te trzeba oszacować i uwzględnić w wycenie małej firmy.
- Często również okazuje się, że osiągane przez JDG przychody są pochodną relacji biznesowych właściciela, bądź klienci polegają w znacznej mierze na jego osobie. W tej sytuacji klienci mogą odejść razem z właścicielem firmy, lub po jego odejściu nie będą się czuli zobowiązani do korzystania z jej usług czy kupowania jej produktów. Należy ten fakt również odzwierciedlić w wycenie.
Metody wyceny działalności gospodarczej - jak dokonać wyceny JDG
W zależności od specyfiki i rodzaju działalności gospodarczej stosowane są różne metody jej wyceny. Na metodę oraz sposób przeprowadzania wyceny ma również wpływ cel wyceny, dlatego każdorazowo należy go uwzględnić w procesie. Inna metoda będzie właściwa na potrzeby sprzedaży firmy, a inna na potrzeby przekształcenia formy prowadzonej działalności. Więcej informacji znajduje się w artykule: Wycena Przedsiębiorstwa przekształcenie. w artykule Do szacowania wartości przedsiębiorstwa wykorzystuje się poniższe metody:
Podsumowanie - wycena jednoosobowej działalności gospodarczej a wycena spółki
Należy pamiętać, że niewłaściwie dobrana metoda wyceny firmy może prowadzić do niedoszacowania lub przeszacowania wartości firmy. Aby przeprowadzić rzetelną wycenę firmy należy wziąć pod uwagę wszystkie aspekty, które mogą wpłyną na wartość firmy.
W przypadku JDG przedsiębiorca rejestruje jedynie przychody i koszty związane z działalnością, bez konieczności szczegółowego rejestrowania każdego elementu majątku. W takich warunkach wycena wartości firmy może być trudniejsza, ponieważ brak jest dokładnego obrazu majątku firmy. Jednym z możliwych sposobów wyceny w takim przypadku jest metoda dochodowa, polegająca na oszacowaniu przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez firmę. Przedsiębiorca szacuje przyszłe przychody oraz koszty działalności, uwzględniając majątek i poziom inwestycji.
Innym sposobem wyceny firmy opartej na uproszczonej ewidencji księgowej jest metoda porównawcza. W tym przypadku przedsiębiorca porównuje swoją firmę z innymi podobnymi firmami, korzystając z informacji publicznych, takich jak notowania giełdowe czy dane ze spółek z podobnych branż.
Wycena małej firmy może opierać się na jednej lub kilku metodach, a wybór odpowiedniej zależy od potrzeb i specyfiki przedsiębiorstwa. Niezależnie od metody wyceny, wartość firmy może się zmieniać w zależności od wielu czynników zewnętrznych, takich jak sytuacja na rynku, zmiany w regulacjach prawnych oraz warunki ekonomiczne i polityczne.
Autor: Katarzyna Wróbel
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, wycenie wartości niematerialnych i prawnych i modelowaniu finansowym. W Corporate Mind Sp. z o.o. zajmuje się również wyceną obligacji i pożyczek. Swoje doświadczenia zdobywała między innymi w jednym z domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym przeprowadzając transakcje pomiędzy klientami indywidualnymi oraz instytucjonalnymi.
