Profesjonalna wycena przedsiębiorstwa, wycena firmy
Polski system prawny wciąż nie doczekał się jednolitej regulacji, dotyczącej wyceny przedsiębiorstw. Przepisy, zawierające wytyczne w tym zakresie, “rozsiane” są po różnych ustawach i rozporządzeniach – znajdują się między innymi w Kodeksie spółek handlowych oraz w ustawie o rachunkowości. Co prawda w 2008 r. Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych wydała Krajowy Standard Wyceny Specjalistyczny (KSWS) Ogólne Zasady Wyceny Przedsiębiorstw, ale z uwagi na niewiążący charakter tych regulacji, nie rozwiązało to wszystkich problemów, związanych z wyceną, Ten standard przyjęło też powstałe w 2015 r. Stowarzyszenie Biegłych Wyceny Przedsiębiorstw w Polsce. Między innymi sposób regulacji wpływa na fakt, iż proces wyceny przedsiębiorstwa jest złożony, a wartość spółki czy zorganizowanej części przedsiębiorstwa określana jest na podstawie wielu zmiennych związanych między innymi z działalnością firmy.
Kto dokonuje profesjonalnej wyceny przedsiębiorstwa? Na czym polega wycena firmy
W przeciwieństwie do wyceny nieruchomości, określenie wartości przedsiębiorstwa nie wymaga uzyskania określonych uprawnień, ani nie jest ono związane z żadnym konkretnym rodzajem działalności zawodowej. Wymaga ono natomiast wiedzy o finansach przedsiębiorstwa i umiejętności chociażby czytania sprawozdań finansów. Z powyższego wynika, że wycena przedsiębiorstwa może być dokonana przez inne osoby, które legitymują się stosowną wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie, w tym np. biegli rewidenci. Warto zaznaczyć, iż obok wyceny przedsiębiorstwa można na przykład określić wartość marki w przedsiębiorstwie.
Jakie są podejścia i metody wyceny przedsiębiorstw? Proces wyceny wartości firmy
Przymierzając się do wyceny przedsiębiorstwa należy przede wszystkim przyjąć jedno z następujących założeń: kontynuacji działalności (przedsiębiorstwo dysponuje zdolnym do generowania dochodu i zorganizowanym zespołem aktywów i zasobów ludzkich), likwidacji działalności w formie nieprzymusowej, likwidacji działalności w formie przymusowej lub likwidacji zbędnych aktywów (sprzedawana jest wyłącznie część mienia przedsiębiorstwa). Wybór ten będzie warunkował wybór dalszych podejść i metod wyceny firmy. Możemy natomiast mówić o trzech zasadniczych podejściach (sposobach wyceny): majątkowym, dochodowym i porównawczym. Każde z nich z kolei obejmuje grupę metod, które wyznaczają wartość przedsiębiorstwa przy użyciu różnych czynników.
Wyceniający ma do wyboru następujące trzy podejścia:
|
Podejście
|
Opis
|
|---|---|
|
Majątkowe (Asset-Based Approach)
|
Wycena na podstawie wartości aktywów netto przedsiębiorstwa.
|
|
Dochodowe (Income Approach)
|
Wycena na podstawie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych, dyskontowanych do wartości bieżącej.
|
|
Porównawcze (Market Approach)
|
Wycena na podstawie analizy rynkowej wartości spółek porównywalnych.
|
Wycena przedsiębiorstwa może być przeprowadzona przy wykorzystaniu więcej niż jednego podejścia i jednej metody.
Na wybór podejścia i metody wyceny firm wpływają przede wszystkim cel, przedmiot wyceny i fundamentalne założenia. Inne istotne kwestie dotyczą między innymi:
- sytuacji bieżącej i przyszłej firmy,
- sposobu przeprowadzenia potencjalnej transakcji,
- zakresu dostępnych informacji dotyczących firmy i branży.
Metoda dochodowa wyceny przedsiębiorstw, np. metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, opiera się na prognozowaniu przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo. Podstawowym założeniem tej metody jest wartość pieniądza w czasie, co oznacza, że przyszłe przepływy pieniężne są dyskontowane do wartości bieżącej. Kluczowym elementem DCF jest oszacowanie przyszłych przychodów i kosztów, co pozwala na określenie wolnych przepływów pieniężnych. Następnie, przy użyciu odpowiedniej stopy dyskontowej, przyszłe przepływy pieniężne są przeliczane na wartość obecną. Metoda DCF jest ceniona za swoją elastyczność i zdolność do uwzględniania specyficznych warunków finansowych przedsiębiorstwa, ale wycena przedsiębiorstwa metodą dochodową wymaga precyzyjnych prognoz i założeń, co może stanowić wyzwanie.
Określenie wartości firmy może być również zrealizowany za pomocą metody porównawczej. Metoda mnożnikowa opiera się na analizie rynkowej wartości spółek o podobnym profilu działalności. Kluczowym elementem tej metody jest dobór odpowiedniej grupy spółek, które działają w tej samej branży i mają zbliżoną wielkość, strukturę kapitałową oraz perspektywy wzrostu. Proces wyceny polega na porównaniu wskaźników finansowych, takich jak cena do zysku (P/E), cena do wartości księgowej (P/BV) czy EV/EBITDA, które odzwierciedlają relacje między rynkową wyceną spółki a jej wynikami finansowymi. Następnie, na podstawie tych wskaźników, oszacowywana jest wartość wycenianego przedsiębiorstwa, uwzględniając specyficzne różnice i podobieństwa. Metoda porównawcza jest szczególnie przydatna, gdy dostępne są dane rynkowe o podobnych spółkach, co pozwala na szybkie i efektywne oszacowanie wartości. Jednakże, jej dokładność zależy od jakości i dostępności danych porównawczych oraz precyzji w doborze porównywalnych spółek.
Wycena przedsiębiorstwa dokonywana jest również metodą majątkową. Metoda majątkowa wyceny przedsiębiorstw, np. metoda księgowa czy metoda skorygowanych aktywów netto, opiera się na wycenie aktywów netto przedsiębiorstwa. W tej metodzie wartość firmy ustala się na podstawie sumy wartości poszczególnych składników majątku, pomniejszonej o zobowiązania. Kluczowym krokiem jest ocena wartości rynkowej aktywów, takich jak nieruchomości, maszyny czy wyposażenie. Często konieczne jest również uwzględnienie wartości niematerialnych i prawnych, takich jak patenty, marki czy licencje. Elementem wyceny często jest również wycena znaku towarowego. Następnie od wartości rynkowej aktywów odejmuje się wartość wszystkich zobowiązań, w tym kredytów, pożyczek i innych długów przedsiębiorstwa. Metoda majątkowa jest szczególnie użyteczna dla firm posiadających znaczący majątek trwały oraz w sytuacjach, gdy przedsiębiorstwo jest likwidowane lub przekształcane. Jej zaletą jest prostota i klarowność, jednak może nie uwzględniać pełnej wartości rynkowej przedsiębiorstwa, zwłaszcza gdy istotnym elementem wartości są przyszłe zyski lub inne niematerialne czynniki.
Jak powinien wyglądać raport z wyceny firmy?
Dokonaną wycenę przedsiębiorstwa należy ująć w formie raportu z wyceny. Powinien on uwzględniać nie tylko ściśle rozumianą wycenę, a zatem określenie metody i dokonanie obliczeń, ale również takie elementy, jak określenie specyfiki warunków zlecenia (w tym między innymi przedmiot wyceny, cel wyceny, osobę zlecającego, datę wyceny), opis przedsiębiorstwa i jego otoczenia (w tym między innymi historię przedsiębiorstwa, prezentację rynku, informację o zarządzie, analizę konkurencji), analizę ekonomiczno-finansową firmy (w tym między innymi analizę historycznych sprawozdań finansowych), opis zastosowanych metod oraz rekomendację wartości (w tym chociażby uzasadnienie wyboru zastosowanych podejść i metod, charakterystykę każdego z nich), a także stosowne oświadczenia, klauzule i podpis wyceniającego.
Podsumowanie Profesjonalna wycena Spółki
- Cel wyceny firmy– podaj specjaliście w zakresie wycen powód wyceny firmy;
- Przedmiot wyceny firmy– czy wyceniane ma być firma jako całość czy może udziały w spółce?
- Forma firmy– jeśli spółka to wszystko jest jasne, jeśli jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka cywilna to określ co wchodzi w jej skład;
- Wymagane dane o firmie– zobacz, co powyżej pisałem o gromadzeniu danych i założeniach biznesowych; bez tych danych wyceniający nie może przeprowadzić wyceny;
- Współpraca ze specjalistą w zakresie wyceny firmy– jakość wyceny w dużym stopniu zależy od zgromadzonych danych o firmie i jej otoczeniu, a te są dostarczane w dużej części przez klienta;
- Koszt wyceny firmy– będzie między innymi zależał od celu wyceny, typu wyceny, typu firmy wyceniającej, zastosowanej metody lub metod, poziomu skomplikowania działalności przedsiębiorstwa, zaangażowania klienta, jakości danych o przedsiębiorstwie pozyskanych od klienta, nakładu pracy po stronie wyceniającego w zakresie pozyskania informacji dodatkowych, a także oczekiwań klienta;
Wybór specjalisty w obszarze wycen – kieruj się rozsądkiem.
Autor: Mateusz Laska
- Biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie z zakresu wyceny przedsiębiorstw
- Doradca Inwestycyjny nr 570
- Makler Papierów Wartościowych nr 2931
Od 2014 Makler Papierów Wartościowych o licencji nr 2931, od 2016 Doradca Inwestycyjny o licencji nr 570.
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną.
W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw.
Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.
